Nur Topu Gibi Bir Angarya Daha!

Sevgili meslektaşlarım, biz mali müşavirlerin en önemli sorunu nedir? Diye sorsam, muhtemelen “Angaryalar” cevabı açık ara birinci gelir. Türk Dil Kurumu tarafından angarya; “1. Bir kimseye veya bir topluluğa zorla, ücret vermeden yaptırılan iş, yüklenti. 2. Bir kişiye görevi dışında yaptırılan iş. 3. Kölelik düzeninde köylünün derebeyine yaptığı zorunlu ücretsiz hizmet. 4. Savaş durumundaki bir devletin, kendi sularındaki yabancı bir devletin ticaret gemilerine el koyarak bunlardan yararlanması. 5. Olağanüstü durumlarda veya sıkıyönetimde devletin vatandaşlara ait taşıtlara el koyması. 6.  Usandırıcı, bıktırıcı, zorla yapılan iş” olarak tanımlanmaktadır. Varın siz içinden beğendiğinizi kullanın. İşin diğer ilginç tarafı ise angaryanın anayasaya göre yasak olmasıdır.  Buna karşın Türkiye ekonomisinin ve bürokrasisinin çarkları, emeğinin karşılığını tam anlamıyla alamayan ve toplum nezdinde hak ettiği saygıyı da bir türlü göremeyen biz mali müşavirler sayesinde dönmektedir. Ve bence bu  söylem bir abartı değil bir realitedir. Buna son 6736 Sayılı Yapılandırma Kanunu uygulamasında tekrardan şahit olduk.

Gelelim yazımızın konusuna, bilimsel ve teknolojik gelişmelerin temel amacı insan hayatına olumlu katkılar sunarak zamandan, işgücünden ve maliyetlerden tasarruf sağlamak iken bizim mesleğimizde tam tersi yeni angaryalar doğurmaktadır.  Şöyle ki:  e-fatura ve e-defter uygulamasına geçilmesi ile birlikte ben dahil birçok meslektaşımız çoğu angaryanın süreç içerisinde kalkacağını düşünmekteydik, hatta bu iyimserlik,  Ba ve Bs bildirim formalarının kalkmasına kadar uzanmaktaydı. Tam tersi şuan işletme esasına göre defter tutan mükelleflerin de Ba ve Bs bildirimlerinde bulunmaları gündemde ve bırakın Ba ve Bs bildirim formlarının kaldırılmasını Gelir İdaresi Başkanlığı e-defter uygulamasına dahil olan mükellefler nezdinde tanzim edilen karşıt inceleme ve teyit/bilgi istemi yazılarında e-defter berat bilgilerini istemektedir.  Hepinizin şunu dediğini duyar gibiyim, “zaten bu bilgiler gelir idaresinde mevcut neden tekrardan istensin ki?”  Ben de ilk duyduğumda “bu muhtarın sizden ikametgâh istemesi gibi bir şey demiştim.” Konuyla ilgili gelişmeler ve detaylar şu şekilde;

KDV İadesi tasdik raporu düzenlenen dönemler için ilgili e-defter beratlarının oluşturulmuş olmasının aranıp aranmayacağına ilişkin İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı, İstanbul Yeminli Mali Müşavirler Odası Başkanlığına yazdığı 13.01.2017 gün ve  39044742-1130-E.12420 sayılı yazıda, Gelir İdaresi Başkanlığının 29.12.2016 gün ve 143461 sayılı yazısından konuyla ilgili şu şekilde açıklama yapmıştır;  

“İade talebinde bulunan mükelleflere mal ve hizmet satışında bulunan ve e-Defter uygulamasına dâhil olan alt mükellefler nezdinde tanzim edilecek karşıt inceleme tutanakları ile teyit/bilgi istemi cevap yazılarında aşağıda belirtilen kurallar çerçevesinde defter tasdik bilgisine yer verilmesi ve ilgili inceleme ve teyit/bilgi istemeye konu fatura vb. belgelerin defter kayıtlarının tespitinin yapılması gerekmektedir.

b) Nezdinde karşıt inceleme yapılan alt firmanın, KDV iadesi tasdik raporu, karşıt inceleme tutanağı ve teyit/bilgi istemi cevap yazısının düzenlendiği tarih itibariyle, faturanın ait olduğu ilgili döneme ait berat dosyaları e-Defer sistemine yüklenmemişse (hesар döneminin ilk ay beratı dahil) veya sadece ilgili hesap dönemi Ocak ayına (Özel hesар dönemine tabi mükellefler açısından tabi oldukları hesap döneminin ilk ayı hangi ay ise bu aya) ilişkin berat dosyaları yüklenmişse, KDV iadesi tasdik raporunda, karşıt inceleme tutanağında ve teyit/bilgi istemi cevap yazılarında mükelleflerin “Defter tasdik bilgisi” alanında; ya “Mükellefe-Defter uygulamasına dahil olmuş olup ilgili döneme ilişkin e-Defler ve berat dosyasının oluşturulma ve berat dosyalarının GİB’e yüklenme süresi işbu rapor/tutanak/yazı tarihi itibariyle dolmamıştır.” bilgisine (şerhine) yer verilmesi ya da (ilgili ay berat dosyasının henüz yüklenme zamanı gelmemiş ancak hesap dönemine ilişkin ilk ayın beratının yüklenmiş olması durumunda); yukarıda belirtilen şerh bilgisi ile birlikte ilk ay berat dosyaları bilgisine yer verilmesi gerekmektedir.”

Yukarıda yapılan açıklamadan da anlaşılacağı üzere, e-Defter berat bilgileri Gelir İdaresi Başkanlığı sisteminde kayıtlı olmasına rağmen tekrardan istenmektedir. Harici olarak, yazıda, Yeminli Mali Müşavirler tarafından KDV iadesi tasdik raporunda, karşıt inceleme tutanağında ve teyit/bilgi istemi cevap yazılarında mükelleflerin “Defter tasdik bilgisi” olarak ilgili aya ait GİB onaylı berat dosyalarının bilgisine yer verilmesi, fatura vb. belgelerin yevmiye defteri kayıt bilgisi olarak ise mükellefin e-Defter olarak oluşturmuş olduğu yevmiye defterindeki yevmiye tarihi ve madde numarasına yer verilmesi gerektiği belirtilmiş. Ancak Yeminli Mali Müşavirler tarafında yapılacak olan tespit ve teyit işleminin e-defter uygulamasının nasıl olacağı hakkında net bir bilgi verilmemiştir. 3568 Sayılı Kanun kapsamında ilgili tebliğ ve yönetmeliklerde e-defter uygulamasına tabi olan mükellefler nezdinde yapılacak olan karşıt inceleme ve teyit/bilgi istemi yazılarında e-defter uygulamasının ne şekilde olacağına yönelik güncellemelerin yapılması zaruridir.  

a) İade talep edilen döneme ilişkin olarak iade talebinde bulunan mükellefin ve/veya nezdinde karşıt inceleme tutanağı düzenlenen alt firmanın, ilgili dönem için e-Defter uygulamasına yüklenmiş berat dosyaları var ise; KDV iadesi tasdik raporunda, karşıt inceleme tutanağında ve teyit/bilgi istemi cevap yazılarında mükelleflerin “Defter tasdik bilgisi” olarak ilgili aya ait GİB onaylı berat dosyalarının bilgisine yer verilmesi, fatura vb. belgelerin yevmiye defteri kayıt bilgisi olarak ise mükellefin e-Defter olarak oluşturmuş olduğu yevmiye defterindeki yevmiye tarihi ve madde numarasına yer verilmesi gerekmektedir.

Sonuç olarak, bilimsel ve teknolojik gelişmelerin temel amacı insan hayatına olumlu katkılar sunarak zamandan, işgücünden ve maliyetlerden tasarruf sağlamaktır. Mükellefler tarafından Gelir İdaresi Başkanlığı sistemine yüklenmesine rağmen e-Defter berat bilgilerinin tekrardan istenmesi teknolojik gelişmelerin amacı ile çelişmektedir.   Gereksiz yere zaman ve maliyet oluşturmaktadır. Gelir idaresi Başkanlığı tarafından e-Defter sistemi ile KDV İadesi Kontrol Raporu sisteminin birbirine entegre edilmesi halinde bu angaryanın ve mükerrer beyanın ortadan kalkacağı düşüncesindeyim.

Makalenin Sözü; “Taklitler Aslını Yüceltir.”