Dijital Dönüşüm Devrinde Muhasebeyi Yeniden Tasarlamak

“Mükemmel bir dijital dönüşüm için ihtiyacımız nedir?” diye sorarsanız, size verebileceğim en iyi cevap: “Tasarım Odaklı Düşünme” olur. Bence başarılı bir dijital dönüşümü gerçekleştirmek isteyen her işin merkezinde tasarım düşüncesi var olmalı. Zira tasarım odaklı düşünce, size bir dönüşüm sürecinde ihtiyacınız olan mantıksal düşünme, yaratıcı olma ve akıl yürütme gibi en iyi araçları sunar. Tasarım düşüncesi, disiplinler ve bakış açıları bakımından bir zenginlik. İnsanlığa sunduğu en önemli şey ise, büyük sorunları çözmelerine olanak tanımasıdır. Facebook, Google ve Amazon gibi inovasyon liderleri tarafından aktif olarak kullanılan bir yöntem. Empati kurun, tanımlayın, tasarlayın, modelleyin ve test edin. Bunlar tasarım odaklı düşünmeyi oluşturan beş adım.

İnsanlık sadece bugün için değil, öngörülemeyen gelecek için de çalışmak zorunda. Çoğumuz dijital dönüşüm fikrinin sosyal yaşam ve iş hayatımız için ne kadar kritik bir süreç olduğunu duymuştur. Dijital dönüşüm, bilinenin aksine, sadece teknolojinin benimsenmesi değil.  Aynı zamanda değişimin doğası hakkında bir felsefedir. Gerçek bir dijital dönüşüm, hedef değil, bir yolculuktur. Karmaşık, zorlayıcı, yıkıcı bir yolculuk ve sadece en son dijital teknolojilere yatırım yapmaktan çok daha büyük değişiklikler gerektirir. Bizi geleceğin dünyası için, yaşadığımız konfor bölgemizin ötesine bakmaya davet eder. Bu durum bazıları için kaygı ve tehlike oluştururken, bazıları içinse heyecan verici ve fırsat yaratıcı bir durum. Fakat ne olursa olsun dijital dönüşüm durdurulamaz. 

Dijital dönüşümün geleneksel iş modellerini yeniden icat ettiği açık. Bu noktada tasarım düşüncesi dijital dönüşümün başarısı için önemli bir bileşen olarak ortaya çıkıyor. Dijital dönüşüm bizlere karmaşık ve tanımlanmamış problemler sunar. Tasarım odaklı düşünme metodolojisi ise, bu değişimin ortaya çıkardığı sorunların üstesinden gelmek için en etkili yoldur. Tasarım odaklı düşünme yaklaşımı, bilinmeyen veya daha önce hiç yapılmamış olan işleri ele almak açısından güçlü bir araç olduğu için, yenilikçi çözümler gerektiren iş modellerini yeniden tasarlamak için kullanışlıdır. 

Teknolojik gelişmeler, Sanayi Devrimi'nden bu yana geçen iki yüzyıl boyunca meslekleri sürekli olarak yeniden şekillendirdi, ancak günümüzde otomasyon teknolojilerinin gelişim hızı,  iş dünyasını bozabilecek ölçüde  ve emsalsiz. Bu  dijital dönüşüm, bilgi üretiminde en önemli unsurların başında gelen muhasebe mesleğini değişime zorluyor. Bugünlerde muhasebe mesleğini geleneksel yöntemlerle (kâğıt-kalem kullanarak) icra eden muhasebecileri bulmak neredeyse imkânsızlaştı. Dijital dönüşümün defter tutma, beyanname ve fatura düzenleme gibi muhasebe mesleğinin manuel süreçlerini  ve bu işi yapan muhasebecileri ortadan kaldıracağı ise kesin.  Oxford Üniversitesi'nden Carl Benedikt Frey ve Michael A. Osborne adlı iki araştırmacı, 2013 yılında yayınladıkları ‘İstihdamın Geleceği’ adlı çalışmalarında,   bilgisayar algoritmaları tarafından devralınacak muhtemel meslekleri inceledi. Bu araştırma kapsamında önümüzdeki 10 yıl içinde, muhasebe mesleğinde  dijital sistemlerinin payının  yüzde 95 olacağı düşünülüyor. Açık olan bir şey var ise oda: gelecekte muhasebe mesleğinin içeriğinin ve muhasebe meslek mensuplarının yetkinliklerinin önemli ölçüde değişecek olması. Özetle, yapay zeka, robotik teknolojiler, bulut sistemleri, blockchain teknolojisi, dördüncü sanayi devriminin getirdiği dijital dönüşüm 21. yüzyılda muhasebe mesleğinin yeniden tasarlanmasını zorunlu kılacak. Çünkü dijitalleşme ile birlikte yüksek güvenlikle korunan satış, maliyet, fatura takibi, likidite hesaplama gibi geleneksel muhasebe işlemlerini kendiliğinden yapan, kendi kendine öğrenme yeteneğine sahip  ve günde 24 saat, yılda 365 gün çalışan ve tek bir hata yapmadan görevlerini yerine getiren muhasebe sistemlerinin ortaya çıkması çok uzak bir ihtimal değil.

Muhasebe meslek mensupları tarafından dijital dönüşüm açısından cevabı en çok merak edilen sorular:  Dijital dönüşüm için muhasebe mesleğinin gerçekten yeniden bir tasarıma ihtiyacı var mı? Şu anki geleneksel muhasebe yöntemleri ile bu dönüşüm gerçekleştirilemez mi?  Muhasebe mesleğini daha yenilikçi olacak şekilde dönüştürmek için köklü bir değişime ihtiyacı olduğunu düşünüyorum. İhtiyacımız olan ise dönüşüm ve evrimlerin ardındaki itici güç olan tasarımdır. Dijital dönüşüm, geçmişten kopuşu temsil eder. Muhasebe mesleğinin gelecekteki başarısını sağlamak istiyorsak, tasarım şart. Bu nedenle dijital dönüşümün ihtiyaçlarına ve isteklerine keskin bir şekilde odaklanmak önemli.   Başarılı bir dijital dönüşüm stratejisinin uygulamaya konulması söz konusu olduğunda ise, tasarım düşüncesini benimsemek doğru bir yöntem. Çünkü tasarım düşüncesi, problemleri çözmek için kullanılan ve dijital dönüşüm fırsatlarını keşfetmeyi sağlayan bir anahtardır. 

Sonuç olarak, dijital dönüşüm her yönüyle iş modelleri için bir devrim. Ardındaki güç ise teknoloji. İşletmeler ve endüstriler için iki seçenek sunar: Uyum sağlama veya geride kalma.  Çoğu kurum mevcut iş modelinin dijital çağa uygun olduğunu düşünse de,  tasarım düşüncesine sahip olanlar dijital dönüşüm sürecinde iş modellerini yeniden yönlendirme ve kurgulama fırsatına sahiptirler. Eğer dijital çağda muhasebe endüstrisini yarının dünyasına taşımak istiyorsak,  dijital dönüşümün ihtiyaçlarına cevap vermek zorundayız. İşte tasarım düşüncesinin kullanılacağı yer de tam burası. Son yıllarda tasarım sadece nesneleri değiştirmekten çok daha fazlasına evirildi. Mantık, hayal gücü, duygudaşlık ve iş modellerinin yeniden inşa etme yaklaşımına dönüştü.  Bize düşen ise, muhasebe mesleğinin dijital dönüşümünü gerçekleştirmek için sadece bu sihirli çubuğu kullanmak.  

Makalenin Sözü: “Coşku, zekadan daha önemlidir.” Albert Einstein